Sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo tạo ra sẽ làm trầm trọng thêm sự bất bình đẳng về tài sản trên quy mô lớn. Một số yếu tố chính góp phần vào xu hướng đáng lo ngại này:

1. Tập trung tài sản ở các công ty thống trị: Trí tuệ nhân tạo sẽ càng tập trung quyền lực thị trường và lợi nhuận kinh tế vào tay một số ít công ty công nghệ khổng lồ. Những công ty này có nguồn lực để đầu tư mạnh vào việc phát triển và triển khai các hệ thống trí tuệ nhân tạo tiên tiến, tạo ra động lực thắng thua lớn, làm gia tăng khoảng cách giữa người giàu và người nghèo.

2. Thay thế công việc thường quy và công việc có kỹ năng cao: Trí tuệ nhân tạo sẽ tự động hóa một phạm vi rộng các nhiệm vụ, bao gồm cả công việc thường quy và công việc không thường quy có kỹ năng cao. Sự thay thế việc làm rộng rãi này sẽ ảnh hưởng không tương xứng đến những người lao động có thu nhập thấp, khiến họ ngày càng khó tìm được việc làm tương đương và đẩy nhiều người vào cảnh nghèo đói.

3. Phân phối không đều lợi ích về năng suất: Những lợi ích về năng suất do trí tuệ nhân tạo mang lại không có khả năng được phân phối một cách công bằng. Thay vào đó, tài sản được tạo ra sẽ chủ yếu tích lũy vào tay các chủ sở hữu và cổ đông của các công ty triển khai các công nghệ này, tiếp tục tập trung tài sản ở tầng lớp trên.

4. Rào cản gia nhập: Nguồn vốn khổng lồ cần thiết để phát triển và triển khai các hệ thống trí tuệ nhân tạo hiện đại tạo ra những rào cản gia nhập cao, hiệu quả khóa chặt các nhà chơi nhỏ và củng cố sự thống trị của một số ít công ty công nghệ khổng lồ.

Để giảm thiểu những rủi ro này, các nhà hoạch định chính sách phải có một cách tiếp cận chủ động và linh hoạt. Điều này bao gồm:

• Xem xét lại thiết kế của hệ thống thuế doanh nghiệp để khuyến khích các khoản đầu tư tăng cường thay vì thay thế lao động.
• Thực hiện các biện pháp bảo vệ xã hội, như các chương trình đào tạo nghề và hỗ trợ thu nhập, để hỗ trợ những người lao động bị mất việc do tự động hóa.
• Đầu tư vào giáo dục và phát triển kỹ năng để trang bị cho lực lượng lao động những năng lực cần thiết để thành công trong nền kinh tế do trí tuệ nhân tạo dẫn dắt.
• Khám phá các khuôn khổ chính sách sáng tạo, như thu nhập cơ bản phổ quát, để đảm bảo phân phối công bằng hơn những lợi ích do trí tuệ nhân tạo tạo ra.

Nếu không giải quyết những thách thức này một cách quyết liệt, sẽ có nguy cơ tạo ra một xã hội sâu sắc, nơi những lợi ích từ tiến bộ công nghệ tập trung vào tay một số ít, trong khi đa số phải vật lộn để duy trì sinh kế của họ. Các chính sách chủ động và định hướng tương lai là thiết yếu để định hình một tương lai nơi sức mạnh biến đổi của trí tuệ nhân tạo mang lại lợi ích cho tất cả thành viên của xã hội.

Sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo tạo ra được dự kiến sẽ có tác động đáng kể đến thị trường lao động, có thể dẫn đến sự thay thế lao động rộng rãi và làm trầm trọng thêm sự bất bình đẳng về tài sản. Chính phủ phải có một cách tiếp cận chủ động để giải quyết những thách thức này và đảm bảo rằng các lợi ích của trí tuệ nhân tạo được phân phối một cách công bằng trong toàn xã hội.

Bài nghiên cứu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) nêu bật một số mối lo ngại chính:

1. Tập trung tài sản và quyền lực thị trường: Trí tuệ nhân tạo có thể càng tập trung tài sản và quyền lực thị trường vào tay một số ít công ty thống trị, vì chỉ có họ mới có đủ nguồn lực để đầu tư và triển khai các công nghệ tiên tiến này. Điều này có thể dẫn đến một kịch bản "thắng hết" (winner-take-all), nơi người giàu càng giàu lên trong khi phần còn lại của xã hội phải vật lộn.

2. Thay thế lao động: Trí tuệ nhân tạo được dự kiến sẽ tự động hóa một phạm vi rộng các nhiệm vụ thường quy và không thường quy có kỹ năng cao, dẫn đến sự thay thế lao động trong các ngành khác nhau. Điều này có thể ảnh hưởng không tương xứng đến những người ở cuối phân phối tiền lương, đẩy họ sâu hơn vào cảnh nghèo đói.

3. Nhu cầu cải cách chính sách: Các hệ thống bảo vệ xã hội, giáo dục và thuế hiện tại có thể không đủ để đối phó với tác động gây rối loạn của trí tuệ nhân tạo. Chính phủ sẽ cần thực hiện những thay đổi cơ bản đối với các khuôn khổ này để giảm thiểu những hệ quả xã hội rộng lớn hơn có thể xảy ra.

Để giải quyết những thách thức này, bài nghiên cứu của IMF đề xuất một số khuyến nghị chính sách:

1. Xem xét lại các ưu đãi thuế: Chính phủ nên xem xét lại hệ thống thuế doanh nghiệp của họ và cân nhắc điều chỉnh các khoản khấu hao vốn và các ưu đãi khác để ngăn chặn đầu tư quá mức vào tự động hóa thay thế lao động.

2. Thực hiện hỗ trợ việc làm và thu nhập: Chính phủ nên khám phá các khoản tín dụng thuế, các chương trình đào tạo nghề và các biện pháp khác để hỗ trợ những người lao động bị mất việc và giảm thiểu tác động của tự động hóa đối với việc làm và thu nhập.

3. Đầu tư vào giáo dục và đào tạo lại: Chính phủ phải đầu tư vào các hệ thống giáo dục và đào tạo để trang bị cho người lao động những kỹ năng cần thiết để thích ứng với thị trường lao động đang thay đổi và tận dụng các cơ hội mới được tạo ra bởi trí tuệ nhân tạo.

4. Khám phá thuế các-bon: Đánh thuế các phát thải các-bon liên quan đến các trung tâm dữ liệu tiêu tốn năng lượng cần thiết để vận hành trí tuệ nhân tạo có thể giúp phản ánh chi phí môi trường của công nghệ này.

Cuối cùng, thành công của những nỗ lực này sẽ phụ thuộc vào khả năng của chính phủ hành động nhanh chóng và quyết liệt để giải quyết tác động gây rối loạn của trí tuệ nhân tạo đối với thị trường lao động. Nếu không làm như vậy, có thể dẫn đến sự gia tăng bất bình đẳng về tài sản, bất ổn xã hội và sự sụp đổ của hợp đồng xã hội. Các phản ứng chính sách chủ động và phối hợp là thiết yếu để đảm bảo rằng các lợi ích của trí tuệ nhân tạo được chia sẻ rộng rãi trong toàn xã hội.

Bài nghiên cứu của IMF nêu bật sự cân bằng tinh tế mà các nhà hoạch định chính sách phải đạt được khi đến vấn đề đánh thuế trí tuệ nhân tạo. Một mặt, một loại thuế đặc biệt đối với trí tuệ nhân tạo tạo ra có thể làm chậm việc áp dụng nó và ngăn chặn sự thay thế lao động quá mức. Tuy nhiên, cách tiếp cận này có nguy cơ cản trở tăng trưởng năng suất tổng thể, bao gồm cả những lĩnh vực mà đầu tư vào trí tuệ nhân tạo tăng cường lao động con người.

Thay vào đó, bài báo khuyến nghị rằng các quốc gia nên xem xét lại thiết kế của hệ thống thuế doanh nghiệp hiện tại của họ để khuyến khích các khoản đầu tư vào tự động hóa một cách thận trọng hơn. Ví dụ, các ưu đãi thuế dưới hình thức khấu hao vốn có thể cần được xem xét lại, vì chúng thường được áp dụng rộng rãi hơn đối với phần mềm hoặc tài sản vô hình thay thế lao động so với các tài sản khác.

Đồng thời, bài báo cảnh báo rằng các quốc gia áp đặt gánh nặng thuế cao hơn nhiều đối với trí tuệ nhân tạo có thể vô tình cản trở việc triển khai và làm giảm tăng trưởng năng suất. Như một giải pháp thay thế, bài báo đề xuất xem xét các khoản tín dụng thuế và tín dụng việc làm để giảm thiểu sự thay thế lao động quá mức do tự động hóa, ngay cả khi chúng không thể nhắm mục tiêu vào các nghề nghiệp cụ thể.

Cuối cùng, bài báo nêu bật tiềm năng của việc đánh thuế các phát thải các-bon liên quan từ các trung tâm dữ liệu tiêu tốn năng lượng cần thiết để chạy các hệ thống trí tuệ nhân tạo như một cách để phản ánh chi phí môi trường bên ngoài của công nghệ này. Tuy nhiên, bài báo lưu ý rằng những loại thuế như vậy có thể dễ dàng tránh bằng cách di chuyển hoặc sản xuất trí tuệ nhân tạo ở nước ngoài, hạn chế hiệu quả của chúng.

Tóm lại, bài nghiên cứu của IMF nhấn mạnh sự cần thiết phải có một cách tiếp cận tinh tế và linh hoạt đối với việc đánh thuế, cân bằng giữa những lợi ích về năng suất của trí tuệ nhân tạo với nhu cầu giảm thiểu những tác động tiêu cực tiềm ẩn của nó đối với việc làm và bất bình đẳng. Các nhà hoạch định chính sách sẽ cần phải điều hướng cẩn thận sự cân bằng tinh tế này để đảm bảo rằng các lợi ích của trí tuệ nhân tạo được chia sẻ rộng rãi trong toàn xã hội.

Tác động sắp xảy ra của trí tuệ nhân tạo tạo ra đối với thị trường lao động là một vấn đề quan trọng cần được chú ý khẩn cấp. Khi công nghệ này tiến bộ, dự kiến sẽ tự động hóa một phần lớn các công việc, có thể thay thế lên đến 50% lực lượng lao động trong vòng 3 năm tới.

Sự thay đổi này sẽ có những hệ quả xa rộng, làm trầm trọng